Područje Zadarske županije obuhvata veoma razveden primorski i ostrvski pojas, pretežno siromašno zemljište gde preovlađuje relativno jednostavna mediteranska kulinarska tradicija, područje plodnog Ravnog kotara i deo siromašne Bukovice, i na kraju deo brdskog Lika. Iako je svaki od ovih mikroregiona delimično zatvoren u svoj Kampanjski okvir i svako od ovih područja neguje sopstvenu kulinarsku tradiciju, veze ostrva sa kopnom i zaleđem bile su kontinuirane, određene jasnim okvirima raznovrsne ponude i potražnje.

Tradicionalna kuhinja Zadarske županije bazira se na svježim namirnicama, puno svježeg povrća i mahunarki (leća) uz jednostavnu pripremu uz dodatak maslinovog ulja i vrlo malo začina i začinskog bilja, od kojih su luk (capula), češnjak ( luk), redovno se koriste peršun (peršun), lovor i ruzmarin. Po pravilu se tokom kuvanja ne prska, niti se hrana tradicionalno prži, povrće se začinjava samo hladnim maslinovim uljem. Meso se jelo jednom do dva puta mesečno, a riba najmanje jednom nedeljno, ali i jedno i drugo se jelo uglavnom kuvano (lešo), riba često na žaru ili na žaru. Mnoga svakodnevna jela imaju u nazivu „na suho“ (= bez suvog mesa), „na slano“, a mnoga od njih imaju i naziv „po domaki“ (hrana siromašnih): artičoke, bubanići (bobanci), mišancija divlje biljke s tvrdo kuhanim jajima).

Kolači i slatkiši nisu odlika tradicionalne kuhinje Zadarske županije, slatkiši su se jeli možda nedjeljom i vrlo jednostavna jela, a za praznike i posebne prilike, posebno za Božić i Uskrs pripremali su zahtevnije poslastice, uz obavezne fritule. Iako se nekada takva osnovna ishrana doživljavala kao loša ili teška, danas ona postaje merilo savremene zdrave mediteranske ishrane.

U tradicionalnoj hrani Hercegovine kultura i hrana. isprepleteni su od pamtiveka. Putnika namjernika, gosta ili stranca uvijek dočekuje otvorenih vrata sa svime što siromašni hercegovački krš nudi svojim stanovnicima. Posebnu ulogu u tome imala je tradicionalna hrana, koja se vekovima ljubomorno čuvala, uz minimalno prilagođavanje vremenu.

Kulinarska baština Hercegovine nastala je u vrtlogu kulture, civilizacije, religije i politike. Miriše na Mediteran, ali su prepoznatljivi uticaji turske, grčke i srednjoevropske kuhinje, koji su kontinuirano prožimali i utapali u već pronađeno nasleđe.

S obzirom da nije bilo hlađenja, meso i riba su se dimili ili dimili. sušeno, a sveže meso okačeno je u „čatrnju“, iznad vode. Za začinjanje jela korišćena je so. Druge metode konzerviranja uključivale su ulje, sirće ili potapanje mesa u zgusnutu, otopljenu mast. Za očuvanje voća koristili su se liker, med i šećer. Povrće i voće se sušilo i tako koristilo zimi. Kulinarske navike se razlikuju od mesta do mesta, kako u izboru sastojaka, tako iu načinu pripreme jela, načinu na koji se konzumira i običajima koji potiču iz tradicije u ishrani. U sjevernim krajevima HNŽ-K ishrana je nešto kaloričnija u odnosu na južne krajeve, zbog oštrije klime, pa je primjetan udio mliječne, mesne i teške biljne hrane. Kravlje, ovčije i kozje mleko se kuvalo (varenika), kiselilo (kiselo) ili sirilo. Za začinjanje se najčešće koristio puter. Uz jela se često pilo kiselo mleko. Pravili su kisele krastavce, zimnicu, osvežavajuća pića, džemove, bestilje...) i alkoholna pića (hercegovačka loza, rakija šljivovica, himber od domaćih jabuka, krušaka, šljiva...). Ramski kraj je poznat po šljivama i proizvodnji rakije i džema od šljiva, Jablanica je poznata po jagnjetini sa ražnja, dok se u Konjicu može degustirati čuveni sir Rapova.

Za istoriju gastronomije Boke Kotorske su dragoceni spiskovi robe koja stiže brodovima, pa saznajemo da se trguje suvim i soljenim mesom, lojem, uljem, vinom, sušenim škoranskim sa Skadarskog jezera, beškotom i drugim namirnicama. Med je previše važan, pa je njegov izvoz zabranjen. Istorija događaja na ovim prostorima ostavlja tragove o različitim narodima i vladama ilirskih, grčkih, rimskih, vizantijskih, srpskih, osmanskih, mletačkih, francuskih, ruskih i austrougarskih država.Bokelji su zadržali neke od aroma drugih kuhinja, a jelima su, pored egzotičnih začina, dodavali i domaće, koje uglavnom nisu uzgajali, već su brani sa obližnjih livada. Osim toga, priroda čini čuda, pa se sudarom dve klime: primorske i planinske, u njedrima i na obroncima Orjena i Lovćena, stvara čuvena pršuta, njeguški sir, kastradina i jedinstvena jela od krtola, zelenila, šargarepe, mahunarke i žitarice, pa je stvorena čvrsta veza između primorske i kontinentalne kuhinje. Njeguški i luštički sir u domaćem maslinovom ulju, tučene zelene i crne masline, vino koje se izvozilo i nalazilo na trpezi mletačkog dužda, riba iz Gradela, kuvana u maslinovom ulju, sušena, soljena, marinirana i jednostavno pripremljena“ za leš“ sa obaveznim peršunom i belim lukom samo su neke od karakteristika bokeške kuhinje – dovoljno da se svrsta u mediteranski gastronomski krug. , sve pretvara u delicije. Sve od mora, povrće, voće i brojne jestivo začinsko bilje kao što su žuti rep, kopriva, mandarina, divlja šargarepa, čučeg, morač, kotriš, podbjel i drugo sastavni su deo svakodnevnog jelovnika Bokelja. Kombinacija proizvoda iz surove sredine, posebno mesa i mesnih prerađevina i onih sa primorja - proizvodi kastradina i crnog zelja, bumbari, jagnjeće i goveđe tripice, iznutrice umotane u jagnjeća creva, pečene, a zatim kuvane jagnjeće bute, meso ispod rerne. sa obaveznim ruzmarinom, a na sto stiže i divljač. Kuhinju Bokele obogatio je paradajz, svež, kuvan ili sušen, koji svakom jelu daje boju i onaj uzvišeni kiselkasto-slatki ukus.

U bokelskoj kuhinji se često spremaju poslastice, jednostavnije za pripremu, ali puna kora citrusa, vanile, cimeta, karanfilića i drugih začina koji omamljuju čula.

Boke kuhinja ima jednu karakteristiku koja govori sve o njoj: nasleđe! Brojni aspiranti su mirom ili silom stigli do ovih obala. Svako je imao nešto svoje što je ostavio u Boki, a Bokelji su to znalački iskoristili, kao naslednik koji ume i ume da sačuva i uveća baštinu.